Topuk Ağrısı

Topuk Ağrısı











Doç Dr Emre Toğrul (ÇÜTF Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı)



Topuk günlük yaşamda fiziksel bir dayanak noktası görevi yapan ve insan gelişiminde önemli yeri olan bir vücut bölümüdür Mitolojide geçen aşil topuğu kavramı ile insanın yaralanabilirliği simgelenmiş 9















Topuk ağrısı kendine özgü belirtiler veren ve çok farklı etyolojik nedenlere bağlı olabilen bir yakınmadır Ağrı lokalizasyonu tanıdaki en belirleyici faktördür Ancak muayenede tüm alt ekstremite hatta lumbar vertebralar unutulmamalıdır Ayak yapısı yürüyüş paterni gözönüne alınmadan ve basarak çekilen iki yönlü ve oblik grafilerle değerlendirilmeden topuk ağrısının tanı ve tedavisi yapılmamalıdır 9



Topuk ağrısını anatomik olarak dört lokalizasyonda incelemek gerekir Bunlar posterior14



Topuk ağrısını oluşturan etkeni saptamadan yapılan etyolojik etken ve anatomik yapılara göre ayrı ayrı sınıflandırılması tanı koymada büyük kolaylık sağlamaktadır9



TOPUK AĞRISI NEDENLERİNİN AĞRI YERİNE GÖRE SINIFLAMASI



A - Plantar topuk ağrısı yapan sebebler:



İnfrakalaneal plantar fasciitis



Kalkaneal spur



Primer Pronasyona sekonder



Fat pad hastalıkları



B - Medial topuk ağrısı yapan nedenler:



Tarsal tunnel sendromu



Kalkaneal dal nörodinisi



Posterior tibial tendon hastalıkları



C - Posterior topuk ağrısı yapan nedenler:



Kalkaneal bursit (Pump Bump)



Kalkaneal tendinit



Kalkaneal ekzostos (Haglund sendromu)



Enthesopatiler



D - Lateral topuk ağrısı yapan nedenler:



Kalkaneofibüler irregülarite



Peroneal tendon bozuklukları



Statik bozukluklar



TOPUK AĞRISI NEDENLERİNİN ETYOLOJİK ETKENE GÖRE SINIFLAMASI



A - Atletik hastalıklar:



Koşucu topuğu



Aşil tendon lezyonları



Aşırı kullanma sendromu



Kalkaneus stress kırıkları



B - Artritler:



Romatoid artrit



Ankilozan spondilit



Psöriatik artrit



Reiters sendromu



Psöriasis



SLE



C - Metabolik Hastalıklar:



Gut



Pseudogut



Diabet



D - Enfeksiyonlar:



Tüberküloz



Gonore



TOPUK AĞRISI NEDENLERİNİN DOKULARA GÖRE SINIFLAMASI



A - Cilt dokusu



Hiperkeratoz marginal topuk kallusu



Pump bump



B - Yağ dokusu (Fat pad)



Fat pad atrofisi



Fat pad enflamasyonu



Fat pad’in kalkaneustan seperasyonu



Fad pad papülleri



C - Sinir dokusu:



Tarsal tunnel sedromu



Lateral plantar sinir Abd digiti quinti dalı sıkışması



Medial kalkaneal sinir nöromu



D - Bursa



Yüzeysel aşil bursiti



Retrokalkaneal bursit



Haglund sendromu



E - Tendon hastalıkları:



Tibialis posterior tendiniti



Fleksör hallucis longus tendiniti



Aşil tendiniti



Peronal tendinit



F - Fascia:



Plantar fasciit



Plantar fascia rüptürü



G - Kemik hastalıkları:



Primer ve pronasyona sekonder kalkaneal spur



Kalkaneal stress fraktürü



Os trigonum patolojileri



TOPUK AĞRILARININ AĞRI BÖLGELERİNE GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ







POSTERİOR TOPUK AĞRISI







Posteriordaki en önemli landmark posterior kalkaneal tuberositasdır Superior ucuna aşil tendonu yapışmaktadır Aşil ile bu kemik çıkıntı arasında retrokalkaneal bursa bulunur Cilt ile aşil arasında da yine subkutaneal bir bursa yer alır Plantar ağrıdan sonra ikinci sıklıktadır Yüzeyel aşil bursiti retrokalkaneal bursit insersiyonel kalsifik aşil tendiniti posterior topuk ağrısı yapar Kalkaneusun bu bölgedeki posterosuperior tuberositasına Haglund proçesi de denir Özellikle dorsifleksiyonda bu bursa aşil ile kemik arasında bir tampon rolü oynar Aşil kalkaneusun 2/3 inferioruna yapışır ve plantardan fascia olarak devam eder Medial ve lateral ekspansiyonları ise plantar fasciaya karışır



A) Yüzeyel Aşil Bursiti: En sık arka topuk ağrısı yapan nedendir Genellikle ayakkabının üst kısmındaki topuk bölgesinde hassasiyet ve ağrı olur Enflamasyon oluşması ve ciltte fissürleşme ile giden tabloya ‘pumb bump’ adı verilir Zira bu tablo ayağa uymayan pump ayakkabı giyen kadınlarda daha sık görülür Bu olgularda ayakkabı modifikasyonu14



B) Retrokalkaneal Bursitis : Kalkaneus ve aşil tendonun arasındaki bursanın enflamasyonudur Sıklıkla dorsifleksiyonda irrite olan bu bursanın aşırı kullanılmaya bağlı bir hastalığıdır Haglund topuk adını alan ve kalkaneal superior procesin büyümesiyle karakterize bir tablo oluşabilir İlk olarak 1928’de Haglund tarafından sert ve alçak topuklu ayakkabı ile golf oynayanlarda ‘’ kültürlü insan topuğu’’ olarak tarif edilmiştir Kadın/erkek oranı 20/1’e dek çıkmaktadır Etyolojikde sistemik hastalıklar (entesopatiler) ve aşil yapışma anormallikleri araştırılmalıdır Patolojik incelemede posterosuperior kalkaneal procesin büyüdüğünü ve sklerotik olduğu görülür Tedavide ayakkabı modifikasyonları önceliklidir NSAİ ilaçlar ile tedavi en az 3 hafta uygulanmalıdır Ancak steroid enjeksiyonu ve cerrahi eksizyonda tedaviye dirençli olgularda uygulanabilir Ayakkabı modifikasyonlarında 2-210



C) Kalsifik tendinit : Sıklıkla entasopati yapan romatizmal hastalıklara ve Haglund topuğuna eşlik eder Plantar fleksiyona ve dorsifleksiyonda topuk posteriorunda krepitasyon ve ağrı mevcuttur Radyolojik olarakta kalsifikasyon konfirme edilir Plantar fleksiyonda çekilen lateral grafilerle os trigonum impingement sendromu ayırd edilir Açık arkalı ayakkabılar10