Kemik Tümörleri

Kemik Tümörleri











Kemik tümörlerinin belirtileri nelerdir?



Tümörün türüne bağlı olarak şişlik ve ağrı en sık rastlanan belirtilerdir Bu özellikle kötü huylu tümörlerde yani sarkomlarda belirgin iken iyi huylu tümörlerin bir çoğu uzun süre belirti vermeden kalabilir







Kaç tür kemik tümörü vardır?



Kemik tümörleri primer ( yani kemikten kaynaklanan ) veya sekonder yani kemiğe başka bir organdan metastaz yolu ile yayılan tümörler olmak üzere ikiye ayrılır Kemiğin kendisinden kaynaklanan tümörler de kendi arasında iyi huylu ( benin) ve kötü huylu (malin) tümörler olarak ayrılırlar Malin tümörler aynı zamanda sarkom olarak da adlandırılırlar







Sarkom nedir?



Sarkomlar kas iskelet sistemini oluşturan dokuların kötü huylu tümörleri yada kanserleridir Kötü huylu bir tümörle iyi huylu bir tümör arasındaki en önemli ayrım kötü huylu tümörlerin yayılma ( metastaz yapabilmeleri) ve bu yüzden yaşamı tehdit eden tümörler olmalarıdır







Kötü huylu tümörler hangi organlara yayılım ( metastaz) gösterirler ?



Önemli bir kısmı akciğere diğer kemiklere metastaz yaparken nadiren iç organ metastazları görülebilir







Kötü huylu tümörler hangi yöntemlerle teşhis edilebilir?



Öncelikle hastanın şikayetleri görüntüleme yöntemleri ve laboratuar incelemeleri sonrasında teşhis edilmektedirler







Hangi görüntüleme yöntemleri teşhiste kullanılmaktadır?



Röntgen incelemeleri sintigrafi ve nadiren PET ( pozitron emisyon tomografisi) kullanılan yöntemlerdir







Ayrıca metastazları araştırmaya yönelik akciğer filmleri ve daha güvenilir olarak akciğer tomografisi gereklidir







Tüm gelişmiş yöntemlere rağmen röntgen filmleri kemik tümörlerinde hala en yaralı incele yöntemidir özellikle kemik tümörlerinde bilgisayarlı tomografi yumuşak doku tümörlerinde MRI ve kemik ve yumuşak dokuyu birlikte tutan tümörlerde her iki inceleme yöntemine ihtiyaç vardır







Sintigrafi nedir ve neden kullanılır?



Kemik sintigrafisi kemik hücreleri tarafından tutulan radyoaktif bir maddenin damar yolu ile verilmesini takiben özel kameralarla sayılmasından ibaret bir incelemedir Tüm iskelet sisteminin aynı anda görüntülenmesine olanak vererek birden fazla tümör odağı varsa veya kemiğe metastaz yapan kanserlerin araştırılmasında oldukça yararlıdır







Bu yöntemlerle kemik tümörlerinin tanısı güvenilir bir şekilde konabilir mi?



Özellikle kötü huylu tümör düşünülen hastalarda yada iyi huylu-kötü huylu ayrımı yapılamıyorsa tanının biyopsi yapılarak kesinleştirilmesi mutlaka gereklidir







Biyopsi nedir nasıl yapılır?



Biyopsi tümör dokusundan parça alınması ve bu parçanın özel boyalar immünolojik yöntemler ve bazen de genetik incelemeler sonrasında mikroskop altında değerlendirilmesidir Bu işlem genellikle biyopsiyi takiben bir kaç gün gerektirmektedir







Biyopsi açık yöntemle yani 2-3 cm lik küçük kesilerle yapılabileceği gibi özel iğnelerle tümörlü dokulardan parça alınarak ameliyatsız da yapılabilir Açık biyopsi cerrahi bir işlemdir iğne biyopsisi ise ayaktan yapılabilir







Bu durumda biyopsinin tüm hastalarda iğne ile yapılması uygun olmaz mı?



İğne biyopsisi ile alınabilecek parçanın miktarı çok küçük olduğundan kesin teşhis için yeterli olmayabilir Özellikle kötü huylu kemik tümörleri ve bazı yumuşak doku tümörlerinde açık biyopsi daha uygun bir yöntemdir Yine iğne ile alınacak parça eğer sağlam dokudan alınmış yada tümörün cansız ( nekrotik) bölgesinden alınmışsa yanlış sonuç verebilir







Bu risk açık biyopside yok mudur ?



Açık biyopsi sırasında rutin olarak "frozen section" uygulanarak doğru dokudan ve tümörün doğru bölgesinden parça alınabilmekte bu işlem sırasında dokuyu inceleyecek olan patologda ameliyathanede olacağından yeterli görene dek doku alınmaktadır







"Frozen section" nedir?



Frozen section açık biyopsi sırasında hasta anestezi ( narkoz) altında iken parçanın dondurulması ve çok ince kesitler alınıp boyanması sonucu yapılan mikroskobik değerlendirmedir Bu işlem ile iyi-huylu kötü huylu ayrımı genellikle yapılabilirAncak kötü huylu tümörleri birbirinden ayırmak için yeterli değildir







Kötü huylu kemik ve yumuşak doku tümörleri sayıca çok ve çeşitlimidir?



Evet Genellikle birkaç tür sık olarak karşımıza çıkmaktadır Ancak nadir görülen tümörlerle birlikte yaklaşık 1500 farklı tipte kötü huylu kemik ve yumuşak doku tümörü tanımlanmıştır







Sık görülen kötü huylu kemik tümörleri nelerdir ?



Görülme sıklığına göre osteosarkom Ewing sarkomu kondrosarkom ve fibrosarkom sayılabilir







Osteosarkom nedir?



Genellikle 15-30 yaşları arasında görülen ancak her yaşta ortaya çıkabilen kemiğin en sık primer kötü huylu tümörüdür Yaklaşık % 90 vakada oldukça "Yüksek Grade" 'li kemik hücrelerinden oluşurlar Nadiren "Düşük Grade"'li Osteosarkomlarla karşılaşmaktayız







Tümör Grade'i nedir?



Bir tümörü oluşturan hücreler tümörün "Grade" 'i azaldıkça bu riskler azalmaktadır







Ewing sarkomu nedir?



Bu tümör osteosarkoma göre daha küçük yaşlarda görülen ( genellikle 5-15 yaş) ancak gençler ve orta yaşlılarda ortay çıkabilen oldukça "Yüksek Grade"li bir tümördür